بیاد پرویز کاردان، کارگردان و هنرپیشه سینما و تلویزیون ایران که امروز در گذشت …

بخش دیگری از گذشته ی شیرین ما از میان ما رفت …

اخترقاسمی

پرویز کاردان کارگردان و هنرپیشه سینما و تلویزیون ایران امروز در لس آنجلس در سن 84 سالگی در گذشت.

خبر کوتاهست اما به درازای عمر چند نسل غم انگیز …

اوایل تین ایجری ام بود که از طریق تلویزیون با پرویز کاردان از طریق سریال مراد برقی و هفت دخترون آشنا شدم. روزهای شیرینی که خانواده دور هم می شدیم و گاهی هم همسایه هایی که تلویزیون نداشتند نزد ما می آمدند و همه با هم این سریال طنز و تلخ و شیرین را می دیدیم. بیاد دارم که همیشه  سعی میکردم مشق هایم  رو سریع بنویسم که شب هنگام اجازه داشته باشم سریال را ببینم. مادرم تنها برنامه ای را که دوست داشت سریال مراد برقی بود و آرزو داشت یک بار تا آخر بتواند سریال را ببیند بدون اینکه دقایق اول خوابش ببرد. و من که میدونستم مادرم چقدر این سریال را دوست دارد و خوشحال میشدم وقتی مادرم با دیدن صحنه هایی از ته دل می خندید، مدام او را صدا میکردم که مادر بیدار شو و سریال را ببین! بدون اینکه من نوجوان متوجه باشم  وقتی مادری از چهار پنج صبح بیدار میشود و برای هفت فرزندش نان می پزد و تمام زندگی را می چرخاند طبیعست که ساعت هشت نه شب توان فیلم دیدن نداشته باشد.

سالیان بعد روزی در بن آقای کاردان را دیدم و این موضوع را برایشان تعریف کردم خیلی خوشحال شد و با همان لهجه ی شیرینش پرسید الان مادر کجا هستند خیلی سلام مرا به او برسانید. آن روز در بن برنامه ی نمایش داشتند که متاسفانه بدلیل عدم استقبال مردم از برنامه منتقی شد. حتی اهل تاتر که در آن زمان در بن و کلن کم هم نبودند در این برنامه شرکت نکردند. شاید چون این اهالی تاتر که عمدتا از طیف چپ بودند و هستند او را به دلیل سریال های مردمی اش کارگردان روشنفکر تاتر قلمداد نمی کردند و استقبال نکردند. همانگونه که برخوردی با پرویز صیاد بخاطر صمدش داشتند و یا با فرخزاد و یا همانگونه که هنوز کم نیستند آنانی که چنین برخوردی با ایرج میرزا دارند.

متاسفانه در دنیای روشنفکری ما که طیف چپ آن زمان آنرا احاطه کرده بود هیچگاه هنرمندان مردمی را حمایت نکردند. هنرمندانی چون آغاسی، سوسن، فرخزاد و ….. این دیدگاه هنوز هم چون بختکی بر جامعه روشنفکری چپ ما فرود آمده. آنچه که همیشه برای من سوال برانگیز بود اینست که چرا کسانی که از توده و خلق و مردم دفاع میکنند، از کسانی که مردمی میشوند دفاع نمی کنند؟ مگر نه اینکه چنین  هنرمندی با زبان مردم از غم ها و شادی هایشان میگوید و در میان توده و خلق و مردم محبوب میشود؟ چرا  او را نمی پذیرند و قبول ندارند؟

امیدوارم که روزی این فرهنگ جامعه روشنفکری ما که بسیار تاثیر پذیری از ایدئولوژی چپ کمونیستی و ایدیولوژی اسلامی  دارد، جای خود را به فرهنگ پویا و مدرن انسانی بدهد تا فرخزادها و سوسن ها و مراد برقی ها اینگونه تنها از دنیا نروند … یادشان زنده باد!

من از طرف خودم و همکارانم درگذشت این هنرمند مردمی را به خانواده ی عزیز آقای کاردان و همه ی دوستدارانشان و جامعه هنری ایرانی تسلیت می گویم.

 

در ویکی پیدیا اینگونه در باره ی آقای کاردان نوشته شده:

پرویز کاردان (زاده ی۱۳۱۶ در شیراز – درگذشته ۲۰ خرداد ۱۴۰۰ در لس آنجلس)،^[۱] فارغ‌التحصیل از دانشکدهٔ هنرهای دراماتیک و کارگردانی تلویزیون از انگلستان بود. وی فعالیت هنری را از سال ۱۳۳۸ با بازی در نمایش‌های تلویزیونی آغاز و سال ۱۳۴۰ با بازی در تئاتر صحنه‌ای ادامه فعالیت داد. او سینما را سال ۱۳۵۰ با کارگردانی و بازی در فیلم عمو یادگار تجربه کرد. او در روز ‏۲۱ خرداد ۱۴۰۰ در لس آنجلس درگذشت.

زندگی هنری

پرویز کاردان فعالیت در تلویزیون ایران را به عنوان کارگردان و بازیگر نمایش‌های شبکه سه در سال ۱۳۳۸ آغاز نمود. اولین کارش «سرکاراستوار» از سریال‌های طنز قدیمی و طولانی تلویزیون ملی ایران بود که بسیاری از بخش‌های این سریال را خود نوشته و کارگردانی نموده بود، سال‌ها هفته‌ای یکبار مردم را درپای تلویزیون می‌نشاند و پخش تکراری آن دربرنامه‌های نیمروز تابستانی نیز طرفداران فراوانی داشت. نقش سرکاراستوار را عبدالعلی همایون بازی می‌کرد. مأمور ژاندارمری روستایی درجای نامعلومی درایران که با نقشه‌های هوشیارانه‌ای که طرح می‌کرد ونام آن را «پولتیک سرکاراستواری» می‌نامید، خلافکاران را در دام می‌انداخت. تیپ‌های ماندگاری در این سریال تلویزیونی خلق شد که بعدها هریک برای خود سوژهٔ سریال‌ها و حتی فیلم‌های سینمایی بسیار شدند. معروف‌ترین این تیپ‌ها، صمد با بازی پرویز صیاد و کرمعلی‌خان و مرادبرقی با بازی خودش بودند. بعد از آن کاردان سریال خانه‌به‌دوش را برمبنای یکی از کاراکترهای سریال سرکار استوار، یعنی «مراد برقی» می‌سازد که در آن سال‌ها میان مردم بشدت گل می‌کند. شب‌هایی که این سریال از تلویزیون پخش می‌شد، خیابان‌های تهران کاملاً خلوت می‌شد. کاردان برای اولین بار از ستار که آن‌زمان جوانی بی‌سابقه بود برای خواندن شعر موسیقی این سریال استفاده می‌کند و بدین ترتیب است او به عالم هنر معرفی می‌شود. سریال «اختاپوس» اولین کار مشترک پرویز صیاد و پرویز کاردان کار بعدی او بود. تیپی که برای اولین بار دراین سریال معرفی شد و بعدها به شدت گل کرد، قاطبه با نقش آفرینی زیبای نوذر آزادی بود. کاردان فعالیت سینمایی‌اش با فیلم عمو یادگار به عنوان بازیگر و کارگردان در سال ۱۳۵۰ آغاز می‌کند. فیلم مراد برقی و هفت دخترون براساس سریال خانه بدوش را در سال ۱۳۵۳ می‌سازد. پس از انقلاب و مهاجرت به لس‌آنجلس فعالیت سینمایی او به‌ناچار متوقف می‌شود ولی کماکان در عرصهٔ تئاتر به فعالیت خود ادامه می‌دهد و دو سریال تلویزیونی را نیز برای شبکه‌های پارس و تلویزیون ملی ایران (NITV) می‌سازد.